1) Rejting

2) Plasman na prvenstvu Crne Gore

3) Nastupi na domaćim i međunarodnim turnirima

4) Dosadašnji nastupi u reprezentaciji

5) Sposobnost za timski nastup

Nastup u nacionalnoj selekciji predstavlja posebno zadovoljstvo, svakom šahisti imponuje da reprezentuje svoju zemlju na velikim međunarodnim takmičenjima. Izbor reprezentativaca je delikatna stvar, taj zadatak treba obaviti pažljivo, bez suvišne improvizacije. Jasni kriterijumi doprinose da izbor bude što objektivniji i logičniji.

1. Titula je u principu značajnija od rejtinga, jer je nepromjenjiva kategorija i kruna opusa šahiste. Za izbor reprezentativaca, međutim, rejting je mjerodavniji, jer je najbolji indikator forme igrača u određenom intervalu. Relevantan je period između prethodnog nastupa nacionalne reprezentacije na velikom međunarodnom takmičenju i momenta kad se objavljuje definitivni sastav za  aktuelno takmičenje (oko godinu dana).
2. Pojedinačno seniorsko prvenstvo Crne Gore jedina je pozornica za direktno odmjeravanje šahovske snage potencijalnih reprezentativaca. Nacionalni šampionat je veliki šahovski praznik u gotovo svim evropskim zemljama. Šampionat po značaju i ozbiljnosti pristupa prevazilazi “obične” turnire. Izuzetak predstavlja Pojedinačni šampionat Evrope, na kome naši vrhunski igrači povremeno nastupaju.
3. Uspješni nastupi u reprezentaciji svjedoče o  sposobnosti da se nadvlada psihološki pritisak, koji svaki igrač osjeća na tako prestižnim takmičenjima. Iluzorno je očekivati od bilo kog reprezentativca kontinuitet vrhunskih dometa, neminovno se smjenjuju usponi i padovi. Partije sa šahistima svjetskog formata specifičan su doživljaj. Reprezentativci koji su doživili ovo neprocjenjivo  iskustvo u stanju su da se lakše suoče sa iskušenjima.
4. Takmičenja koja organizuju crnogorski klubovi, međunarodni turniri i Premijer liga Crne Gore predmet su pažnje javnosti i selektora. Iako je rejting pouzdan pokazatelj forme, postoji situacija kada utisak nadvladava matematičke parametre. Pobjeda na prestižnom međunarodnom turniru oslikava potencijalne mogućnosti i može se posmatrati izolovano od brojki. Premijer liga po formi podsjeća na Olimpijadu i Šampionat Evrope. Igrač nema potpunu slobodu karakterističnu za pojedinačne turnire. Balans bijelih i crnih figura često je narušen,ponekad rezultat partije ne predstavlja logičan epilog, jer interes ekipe predstavlja osnovni imperativ.
5. Sposobnost za timski nastup u širem smislu predstavlja disciplinu, sportski pristup i  stepen prilagodljivosti svakog pojedinca kolektivu. Reprezentacija je skup različitih karaktera,koje češto dijeli i generacijski jaz. Potrebno je mnogo tolerancije i pozitivne energije da sve funkcioniše zadovoljavajuće. Važan zadatak selektora je da obezbjedi dobru atmosferu u ekipi, što nije apstraktna kategorija već jedan od preduslova za postizanje dobrih rezultata.

Kriterijumi se neće primijenjivati automatski, selektor bi trebao zadržati izvjesnu slobodu, koja bi se  ograničila na izbor jednog člana nacionalne selekcije. Osnovna ideja je omogućavanje mladim igračima da se nametnu. U situaciji kada mladi šahista doživljavaja snažan napredak, a ne zadovoljava  sve kriterijume, ne treba ga sputavati. Naravno, ova ideja se mora pažljivo sprovoditi, ako uopšte i bude primijenjena. Ukoliko petorica igrača očito prevazilaze potencijalne konkurente, tada će kvalitet biti primaran. Našoj reprezentaciji potrebno je iskustvo provjerenih reprezentativaca i svježina i pozitivne vibracije karakteristične za mladost. “Olimpijada je mjesto velikih snova” (Marjan Kovačević). To se može reći i za Šampionat Evrope. Motivacija i sposobnost improvizacije često dolaze do izražaja u susretu sa objektivno jačim protivnicima. Potrebno je prevazići sebe da bi ponovili uspjehe sa Olimpijade u Drezdenu 2008. i  Šampionata Evrope u Varšavi 2013.godine. Ne treba postavljati rezultatske imperative, dovoljno je da damo sve od sebe. Važno je biti dobro pripremljen  i  imati snove.

 

Velemajstor  Milan Draško

Selektor muške šahovske reprezentacije